Vốn chủ sở hữu ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và sự bền vững của hoạt động kinh doanh. Cùng The Smile điểm qua những vấn đề cơ bản về loại vốn này trong bài viết sau.
Tìm hiểu về khái niệm
1. Vốn chủ sở hữu là gì?
Vốn chủ sở hữu (vốn CSH) là nguồn tài chính trực tiếp thuộc sở hữu của doanh nghiệp hoặc được góp vốn bởi các cổ đông, nhà đầu tư và thành viên liên doanh, tạo ra nguồn lực cần thiết để doanh nghiệp có thể hoạt động kinh doanh. Tổng vốn CSH được tính toán bằng cách trừ đi các khoản nợ phải trả.
Vốn CSH được coi là một nguồn tài trợ ổn định và lâu dài cho doanh nghiệp, đồng thời là cơ sở để đánh giá giá trị của doanh nghiệp. Tất cả các thành viên đóng góp vốn sẽ được hưởng những quyền lợi như nhau trong việc quản lý hoạt động kinh doanh, chia sẻ lợi nhuận và chịu trách nhiệm khi doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ.
Khi doanh nghiệp phá sản hoặc ngừng hoạt động kinh doanh, nguồn vốn này sẽ được ưu tiên để trả nợ, phần còn lại sẽ được chia cho các cổ đông theo tỷ lệ góp vốn ban đầu.
Thế nào là vốn CSH?
2. Vốn bao gồm gì?
2.1. Vốn đầu tư của chủ sở hữu
Trong cơ cấu vốn của doanh nghiệp, vốn đầu tư từ chủ sở hữu có thể có hai hình thức chính là vốn cổ phần và thặng dư vốn cổ phần.
- Vốn cổ phần: số tiền thực tế mà các cổ đông đóng góp vào doanh nghiệp, được quy định trong điều lệ công ty. Với các công ty cổ phần, số tiền này được ghi nhận dưới dạng mệnh giá của cổ phiếu.
- Thặng dư vốn cổ phần: khoản tiền chênh lệch mà doanh nghiệp nhận được sau khi phát hành cổ phiếu, tức là số tiền vượt quá giá trị vốn cổ phần.
Vốn CSH bao gồm những khoản đầu tư nào
2.2. Lợi nhuận hoạt động kinh doanh
- Lợi nhuận ròng: Đây là khoản lợi nhuận còn lại sau khi trừ đi chi phí và thuế và chưa được chia cho các bên cổ đông và thành viên liên doanh.
- Các loại quỹ: Là các khoản tiền được trích từ lợi nhuận trong năm để đầu tư vào các mục đích khác nhau như quỹ dự phòng tài chính, quỹ đầu tư phát triển,… Tỷ lệ trích lập quỹ không được vượt quá quy định của pháp luật.
- Lợi nhuận chưa phân phối: Là khoản lợi nhuận chưa được chia còn lại của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi chi phí, thuế và các khoản phân phối lợi nhuận khác.
Lợi nhuận kinh doanh của vốn CSH
2.3. Chênh lệch giữa tài sản và tỷ giá
Chênh lệch đánh giá lại tài sản và chênh lệch tỷ giá hối đoái là hai yếu tố khác nhau trong vốn CSH của một doanh nghiệp:
- Chênh lệch đánh giá lại tài sản: Đây là sự chênh lệch giữa giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp và giá trị được đánh giá lại của tài sản đó. Tài sản được đánh giá lại có thể là tài sản cố định, bất động sản đầu tư, hàng tồn kho, hoặc các khoản đầu tư khác.
- Chênh lệch tỷ giá hối đoái: Đây là sự chênh lệch giữa giá trị giao dịch được thực hiện bằng ngoại tệ và giá trị quy đổi sang đơn vị tiền tệ của doanh nghiệp. Chênh lệch này thường phát sinh trong các trường hợp mua bán, trao đổi thực tế bằng ngoại tệ, đánh giá các loại tiền tệ gốc ngoại tệ hoặc trong quá trình chuyển đổi báo cáo tài chính từ ngoại tệ sang đơn vị tiền tệ của doanh nghiệp.
Thế nào là chênh lệch giá giữa tài sản và tỷ giá
2.4. Các nguồn khác
- Cổ phiếu quỹ: Là số lượng cổ phiếu mà doanh nghiệp đã mua lại, bao gồm giá trị cổ phiếu tại thời điểm mua lại và các chi phí liên quan khác.
- Nguồn vốn được sử dụng cho mục đích đầu tư xây dựng, kinh phí sự nghiệp và các nguồn vốn khác.
3. Phân biệt vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu
Vốn điều lệ và vốn CSH là hai khái niệm tài chính quan trọng. Vốn điều lệ là số vốn tối đa mà một công ty có thể phát hành cổ phiếu. Nó không thể vượt quá giới hạn này trừ khi công ty thay đổi giấy phép. Vốn CSH đại diện cho giá trị sở hữu thực của các cổ đông trong công ty sau khi trừ đi nợ và các khoản phải trả. Nó có thể thay đổi qua thời gian thông qua việc phát hành cổ phiếu mới, mua lại cổ phiếu, trả cổ tức hoặc xác định lại giá trị tài sản.
4. Các hình thức góp vốn CSH hiện nay
Các mô hình kinh doanh khác nhau sẽ có hình thức vốn CSH khác nhau. Dưới đây là một số hình thức vốn CSH hiện đang áp dụng trong các mô hình kinh doanh khác nhau:
- Doanh nghiệp nhà nước: Toàn bộ nguồn vốn hoạt động sẽ được nhà nước đầu tư.
- Công ty trách nhiệm hữu hạn: Trong mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn, nguồn vốn được cung cấp bởi các thành viên tham gia vào việc thành lập công ty.
- Công ty cổ phần: Nguồn vốn được hình thành từ các cổ đông hay chủ sở hữu của doanh nghiệp.
- Công ty hợp danh: Doanh nghiệp sẽ có ít nhất hai thành viên hợp danh tham gia vào việc góp vốn thành lập công ty.
- Doanh nghiệp tư nhân: Nguồn vốn sẽ được chủ doanh nghiệp đóng góp. Cá nhân hoặc tổ chức sẽ chịu trách nhiệm về mặt tài chính bằng toàn bộ tài sản của họ.
- Doanh nghiệp liên doanh: Nguồn vốn sẽ được góp từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Vốn CSH hiện nay có bao nhiêu hình thức góp vốn
5. Công thức tính vốn CSH
Vốn CSH = Tổng tài sản doanh nghiệp (bao gồm cả tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn) – Tổng nợ phải trả
Trong đó:
- Tài sản ngắn hạn: các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng, bao gồm tiền mặt (trong VND và ngoại tệ), tiền gửi tại ngân hàng, các khoản tiền đang được vận hành và các tài sản tương đương khác như vàng, bạc và các loại tài sản dễ dàng chuyển đổi sang tiền mặt.
- Tài sản dài hạn: Bao gồm các khoản đầu tư tài chính, các khoản phải thu dài hạn, tài sản cố định, bất động sản và các loại tài sản dài hạn khác.
- Nợ phải trả: Các khoản phải trả cho những bên liên quan, bao gồm các khoản phải trả cho các nhà cung cấp, các tổ chức Nhà nước, các khoản thuế, các khoản lương phải trả cho nhân viên, các khoản phải trả trong nội bộ, các khoản vay nợ tài chính, các khoản ký quỹ, ký cược, tiền mua hàng ứng trước và các khoản nợ khác.
Cách tính vốn CSH đơn giản, không sai sót
6. Trường hợp biến động vốn CSH
6.1. vốn CSH giảm
Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, vốn CSH có thể giảm do các yếu tố như:
- Các thành viên, cổ đông yêu cầu rút vốn ban đầu của mình.
- Giá cổ phiếu của doanh nghiệp giảm xuống dưới mệnh giá ban đầu.
- Doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc ngừng hoạt động kinh doanh.
- Doanh nghiệp bị lỗ hoạt động không hiệu quả, theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.
- Công ty cổ phần bị hủy bỏ cổ phiếu quỹ.
Sự giảm vốn CSH có thể cho thấy doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, quy mô sản xuất bị thu hẹp. Để tiếp tục duy trì hoạt động, doanh nghiệp sẽ phải vay nợ, tuy nhiên điều này có thể dẫn đến mất cân đối tài chính nếu nợ quá nhiều.
Trường hợp vốn CSH giảm
6.2. Vốn chủ sở hữu tăng
Vốn CSH có thể tăng lên trong các trường hợp sau:
- Chủ sở hữu hoặc các thành viên góp thêm vốn vào doanh nghiệp.
- Các nguồn vốn có thể được bổ sung thông qua việc sử dụng lợi nhuận kinh doanh hoặc các quỹ đầu tư.
- Giá cổ phiếu của doanh nghiệp tăng lên so với mệnh giá trước đó.
- Các khoản quà tặng, tài trợ hoặc các nguồn thu sau thuế có giá trị dương cũng được bổ sung vào nguồn vốn CSH.
Sự tăng vốn CSH cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả, kết quả kinh doanh mang lại lợi nhuận tốt. Việc bổ sung hoặc tăng vốn CSH có thể giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trường hợp vốn CSH tăng
Vốn chủ sở hữu là một yếu tố quan trọng trong cơ cấu vốn của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến sự phát triển và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Với bài viết trên, The Smile giúp doanh nghiệp hiểu rõ khái niệm, các thành phần cấu thành và cách tính đầy đủ và chính xác, để xây dựng cơ cấu vốn tối ưu và tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có.
Các dịch vụ tại The Smile:
- Kế toán trọn gói.
- Thành lập doanh nghiệp.
- Rà soát sổ sách Kế toán.
- Lao động – BHXH.
Chúng tôi cung cấp Giải pháp Kế toán – Thuế toàn diện, kiểm soát rủi ro để doanh nghiệp an tâm tăng trưởng. Liên hệ The Smile ngay!
Email: admin@thesmile.vn
Điện thoại: 1900 8888 72
Văn phòng 1:
LP-03.16 toà Landmark Plus (nội khu Landmark 81), Vinhomes Central Park, 720A Điện Biên Phủ, P.22, Bình Thạnh, TP.HCM
Văn phòng 2:
27 (R4-83) Hưng Gia 1, Phú Mỹ Hưng, P.Tân Phong, Q.7, Tp.HCM
Văn phòng 3:
106/19B Lưu Chí Hiếu, P.Tây Thạnh, Q.Tân Phú, Tp.HCM
